Arab News’den bir yorumcu, ABD Başkanı Donald Trump’ın 13 Mayıs tarihli Riyad konuşması “Sadece Suudi-ABD ilişkileri için değil, tüm bölge için bir dönüm noktası olarak tarih kitaplarına geçeceğine şüphe yok” diyordu. Birçok yorumcu bu konuşmayla tüm Ortadoğu’da paradigmaların değiştiğini iddia ediyor: “Hemen anlaşma arzusu jeopolitik kaygıların önüne geçti.”
Trump’ın konuşmasının bir yüzünde bölgesel uzlaşma vurgusu, geçmiş Amerikan politikalarının hatalarının kabulü; özellikle İran’a uzatılan “zeytin dalı”, Suriye’ye uygulanan yaptırımların kaldırılması ve Filistinliler için daha iyi koşullar yaratma taahhüdü var. Bu değişiklik vaatlerinin öbür yüzü ise emperyalist rekabete, bu rekabetin bölgeye dayattığı siyasi gericiliğe ilişkindir, özgürlüğe, adalete ve refaha değil.
TİCARET-POLİTİKA
(...)
Trump’ın Riyad ziyaretinin temel amacı işte bu gidişatı ticari anlaşmalarla tersine çevirmekti. ABD, 2 triyon dolara ulaşan yatırım, silah, ileri teknoloji transferi anlaşmalarıyla, Körfez ülkelerini yeniden kendi yörüngesine çekmeye çalışıyor. Özellikle yapay zekâ, bulut bilişim ve savunma sanayisi gibi stratejik alanlarda Çin’in etkisini sınırlamak için “dijital egemenlik”kavramını öne çıkarıyor. ABD’nin Suriye’ye uyguladığı yaptırımları kaldırması ve Lübnan’ın yeniden inşasına destek sözü, Pakistan’la sıfır gümrüklü ticaret anlaşması planı, Trump ile Netanyahu arasında artan gerginliğe ilişkin yorumlar, Çin’in bölgedeki jeopolitik ve ekonomik hamlelerine karşı hamleler olarak öne çıkıyor.
EMPERYALİZM-SİYASİ GERİCİLİK
Trump konuşmasında, Körfez ülkelerinin-özellikle Suudi Arabistan, BAE ve Katar’ın-bölgesel dönüşümdeki rolünün altını çizdi, “barış, refah ve ilerleme” temalarını sıkça kullandı. Trump’ın “yeni Ortadoğu” vizyonu, bölge ülkelerinin kendi ulusal geleneklerine sahip çıkarak ilerlediğini, Batı’nın müdahaleci politikalarının başarısız olduğunu vurguluyor. Ancak bu söylem, Körfez ülkelerinde ekonomik ve toplumsal dönüşüm överken otoriter yönetimlerin, ifade özgürlüğü, siyasi katılım ve temel haklar konusunda, demokratik hareketler üzerinde baskı ve terörü meşrulaştırıyor.
(...)
No comments:
Post a Comment