Monday, September 01, 2025

ABD’de faşizm ve direniş

 


Trump’ın 2. başkanlık döneminde yaşananlar, faşizme ve direniş olasılıkları açısından önemli dersler sunuyor.

ŞAŞIRMANIN ALEMİ YOK

Trump, seçim kampanyası boyunca, diktatör olmak dahil tüm arzularını açıkça söyledi. Dahası, Heritage Foundation “Project 2025” başlığı altında 900 sayfalık bir faşist devlete geçiş programı yayımladı. Bu program, devlet bürokrasisindeki özellikle de güvenlik bürokrasisindeki, “kurumsalcıları” ve “anayasalcıları” tasfiye ederek yerlerine başkana sadık olanları atamayı planlıyordu.

Demokratik Parti, sol, liberal medya bu programı ayrıntılı biçimde analiz etti, bir “otoriter-totaliter” rejime geçişin yol haritası olarak tanımladı. Heritage Foundation daha şimdiden, programa sadık binlerce personel yetiştirdiği de biliniyordu. O sırada Trump’ın, hareketin sosyal tabanı (faşist MAGA) radikal dinci bir beyaz üstünlüğü söylemiyle avaz avaz “mass deportation” (sığınmacıları kitlesel olarak sınır dışı edin) sloganı atıyordu. Trump seçildi, Beyaz Saray’a oturur oturmaz bir haftada 200+ kararname yayımlayarak hem tasfiye hem kitlesel sınır dışı etme sürecini başlattı. FBI, CIA, İç Güvenlik, Birleşik İstihbarat Bürosu’nun ve Pentagon’un başına Trump’a sadakatleri kuşkusuz tipleri atadı. Binlerce bürokratın görevine son verildi (mahkeme bunları görevlerine iade etti ama gerginlik sürüyor). Trump’ın bu kararnameleri hazırlayacak ne enerjisi ne de aklı vardı ama muhalefetteki yorumcular, Trump’ın arkasındaki büyük hazırlığı, geniş örgütlenmeyi görmek istemiyordu hâlâ “Trump yapıyor” havasında gidiyorlardı.

ICE, GESTAPO’YU ANIMSATIYOR

“Süreç olarak faşizm” karşısında direnişin zayıflığı dönüşümün hızlanmasını kolaylaştırdı. 

(...)

Şimdi Trump’ın devlet kurumlarını ele geçirirken, üniversiteleri, hukuk bürolarını tehdit ederken, en güçlü şirketlere devleti zorla ortak ederken, ara seçimleri erteleme olasılığından, anayasaya rağmen 3. kez seçilmeye hazırlandığından söz ediliyor; diğer taraftan aklen ve fiziki olarak çok hasta olduğu, JD Vance’ın devralmaya hazırlandığı vurgulanıyor. Kentlerinin sokaklarında askerlerin dolaşmaya başlaması, her an bir kriz çıkartarak “olağanüstü duruma” (bir üst aşamaya) geçme fırsatını besliyor. “Süreç olarak faşizme” bu aşamasında, demokratik yollarla direnme olasılığı hızla sönümleniyor; Demokrat Parti de ne yapması gerektiğini bilemiyor, adeta felç olmuş durumda.


Yazının tamamını okumak için

No comments: