Deniz bitti!

 Sorunlar, küresel çapta, hızla birikmeye devam ediyor. Dünya ekonomisi çok kritik bir eşiğe geldi.

(...)

Eylül başından bu yana ekonomi yorumcularını, mali piyasaları, merkez bankalarını düşündüren stagflasyon (durgunluk + enflasyon) riskine ilişkin tartışmalar geçen hafta yoğunlaştı. Wall Street Journal, artan enerji maliyetleri, yüksek fiyatlar, tedarik sürecindeki sıkışıklıklar, hane halkını ve ekonomiyi daha da sıkıştırarak “korkutucu stagflasyon senaryosunu gündeme getirebilir” diyor. Financial Times ve The Economist bu olasılığı kapsamlı yorumlarla değerlendiriyorlar. Dünyanın en büyük varlık-fonunu (9 trilyon dolar) yöneten Blackrock’tan Jeff Rosenberg, “seküler durgunluğun” geri geldiğini “enflasyon belirtilerinin arttığını” vurgulayarak “Stagflasyon gerçek bir risktir” diyor. Dünyanın en büyük “hedge fund” yöneticisi Bridegwater’dan Gregg Jensen de Rosenberg’le aynı düşüncede. “Google Trends”, stagflasyon konusuna olan ilginin eylül ayında hızla artmaya başladığını, ekimde zirve yaptığını gösteriyor. 

(...)

Neo-liberalizm döneminde sermaye birikim sürecinin, karbon emisyonunun, çevreyi kirleten atıkların, plastiklerin, ormanları kesmenin, su kullanımının, kamu sağlığının maliyetlerinin dışsallaştırılması (topluma transfer edilmesi) süreci özellikle hızlandı. Bu “dışsallaştırma” ve biteviye artan borçlanma sayesinde göreli olarak bir ucuz tüketim dönemi, gelir dağılımında müstehcen bir kutuplaşmayla birlikte yaşandı.

Şimdi stagflasyon eğilimi, neo-liberal modelin tamamen tükendiğini gösteriyor. 

(...)

Önümüzde çok zor yıllar var. Birincisi, tüm dünya hâlâ aşılanamadığı, Delta varyantı yayılmaya devam ettiği için Covid-19’un tedarik zincirleri, emek piyasası ve tüketici talebi üzerinden yarattığı şoklar daha uzun süre devam edecek gibi görünüyor. Bu sırada iklim krizinin etkileri tedarik zincirlerini ve fiyatları olumsuz yönde etkilemeye, ‘20’li yılların sonuna doğru artarak devam edecek. İklim krizine çözüm hem çok gecikiyor hem de geldiğinde çok ani ve sert yaşanma riski artıyor. Deniz bitti! 

Yazının tamamını okumak için tıklayınız